سواد رابطه چیست ؟
مقدمه‌ای بر موضوع سواد رابطه
«ملانی جوی» یکی از کوچ‌های سواد رابطه معتقد است که «از بدو تولد نوع رابطه متقابل نوزاد انسان با دیگران و محیط اطراف، زمینه‌ی سرنوشت و نوع تجربیات او را فراهم می‌کند.»
برای اثبات صحت گفته‌ای این کوچ رابطه، کافی است که فقط به نوزادی که سرگرم تماشای مادرش است دقت کنید، به حرکات و صداهای او که همگی هم از تأثیرگذاری و هم از تأثیرپذیری او حکایت می‌کند.
حالا چند لحظه‌ای به بزرگ‌ترین شادی‌ها و به عمیق‌ترین غم‌ها و ناامیدی‌هایی که در زندگی دارید فکر کنید؛ به‌احتمال زیاد، هم شادی‌ها و هم غم‌هایتان مربوط به روابطی است که با دیگران دارید.
چیزهایی مثل یافتن شریک زندگی، مورد تقدیر قرار گرفتن از طرف همکاران برای موفقیتی که به دست آورده‌اید، از دست دادن یک دوست خوب، عضوی از خانواده که با رفتارش شما را آزار می‌دهد، یا همسایه‌ای که حاضر نیست صدای موسیقی را کم کند.
اکنون به این نکته توجه کنید که ما مثلاً درس و مسائل پیچیده هندسی را که به‌احتمال زیاد هیچ وقت در عمل به آن‌ها احتیاج نخواهیم داشت را می‌آموزیم ولی در مورد نحوه برقراری رابطه درست، به‌عنوان نمونه حتی یک درس هم یاد نمی‌گیریم.
این موضوع نه‌تنها به مشکلات همه ما در زندگی‌مان ارتباط دارد بلکه به بسیاری از مسائل حیاتی در جهان مانند جنگ، فقر، روابط نادرست، نژاد پرستی و … نیز مربوط است. علت اینکه انسان‌ها نمی‌توانند چنین مشکلاتی را حل کنند بلد نبودن هندسه یا درس‌هایی که می‌خوانند نیست!
وقتی به مشکلاتی که برشمردیم به‌طور مجزا و یکی‌یکی فکر می‌کنیم حل کردن آن‌ها بسیار مشکل به نظر می‌رسد و حس بدی پیدا می‌کنیم؛ اما همه‌ی این مشکلات یک مخرج مشترک دارند: مشکل و اختلال در رابطه یا رفتارهای مشکل ساز در ارتباطات انسان‌ها با یکدیگر.
سواد رابطه چیست ؟
سواد رابطه درک و اجرای راه‌های سالم ارتباط برقرار کردن با انسان‌های دیگر است.
خبر خوب این است که هر کس در هر شرایطی می‌تواند با استفاده از آموزش‌ها به درک و ابزارهای مناسب جهت تقویت سواد ارتباطی خود دست پیدا کند.
خبر خوب دوم این است که آموزش سواد ارتباط با انسان‌های دیگر قابل به‌کارگیری در انواع رابطه‌های انسانی است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- ارتباط درونی (ارتباط فرد با خودش و حسی که نسبت به خود دارد)
- ارتباط با افراد مختلف
- ارتباط گروهی
- طرز رفتار با حیوانات
هر رابطه‌ای شامل تأثیرگذاری و تأثیرپذیری‌های متقابل است، به همین دلیل چه در مورد یک توریست که در خیابان می‌بینیم و چه در باره‌ی شریک زندگی‌مان و چه در مورد یک گروه اجتماعی که عضو آن هستیم معیارهای ارتباطی صادق است و کاربرد دارد.
متأسفانه در بیشتر ممالک جهان آموزش‌های پایه برای سواد ارتباطی وجود ندارد. در چنین حالتی انسان‌ها حتی ناخواسته بیشترین آزار و اذیتشان به انسان‌هایی می‌رسد که برای آن‌ها ارزش قائل هستند.
آن‌ها راه ابراز محبت یا انتقاد از دیگری، راه درست برقراری ارتباط یا حتی قطع کردن رابطه را بلد نیستند.
از دل همه‌ی این ناتوانی‌ها، ناراحتی‌ها و یا حتی اتفاقات وحشتناک پدید می‌آید.
سواد رابطه چه سودی دارد؟
آنچه در سواد رابطه خواهیم آموخت در همه‌ی انواع روابط می‌تواند برای ما مفید واقع شود.
با یادگیری سواد ارتباطی رابطه‌ی ما حتی با کسانی که نظرشان بسیار با نظر ما متفاوت است نیز پیشرفت خواهد کرد و زاویه‌ی دید جدیدی نسبت به آن پیدا کرده و موفق خواهیم شد در عین حفظ نظرات خودمان ارتباط عمیق‌تری با آن‌ها نیز برقرار کنیم.
اگر سواد ارتباطی انسان‌ها پایین نبود، قدرت انتخاب آن‌ها در رابطه‌هایشان بسیار بیشتر و آزادانه‌تر بود.
اگر در یک جامعه سواد ارتباطی در سطح بالایی قرار داشته باشد اعمال ناشایست و غیرعادلانه کمتر مجال ظهور پیدا خواهد کرد.
علت امر فوق این است که انسان‌هایی که سواد ارتباطی قابل توجهی دارند، اطلاعات و راه و روش‌های غلط را قبول نخواهند کرد.
این موضوع باعث کمک به مددکاران اجتماعی در برطرف کردن مشکلات مختلف افراد اجتماع نیز خواهد شد.
اهمیت موضوع فوق بسیار زیادتر از آنچه در نگاه اول به نظر می‌رسد است، چون اگر ما بتوانیم با کسانی که اختلاف داریم ارتباط برقرار کرده و ارتباطمان را تا حدی هم که شده گسترش دهیم، از هر نظر دنیای بهتری را برای خود و آن‌ها خواهیم آفرید.
برخی دیگر از فواید سواد ارتباط
- فراهم کردن زمینه برای عمر طولانی‌تر و کم شدن ریسک‌های فیزیکی و روحی برای انسان.
- کم شدن خطر ابتلا به ناراحتی‌های روانی و روحی- جسمی.
- افزایش امکان موفقیت در امور مختلف.
- کارایی سواد ارتباطی برای کمک به مشکلات بزرگ حتی مشکلاتی در سطح جهانی.
سواد رابطه سیستم ایمنی زندگی شما است
روابط سالم مانند بدن‌های سالم است.
یک بدن سالم وقتی در معرض هجوم میکرب‌ها قرار می‌گیرد از آن‌ها قوی‌تر است و آسیب نمی‌بیند.
ما وقتی می‌توانیم مطمئن شویم که یک رابطه سالم با فرد یا افراد دیگر داریم که آن رابطه مبتنی بر آگاهی از چند و چون رابطه باشد.
رابطه بدون سواد ارتباطی مانند بدنی است که سیستم ایمنی ندارد یا سیستم ایمنی ضعیفی دارد و هر لحظه در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها است.
هر رابطه‌ای در معرض میکرب‌های خاص خود قرار دارد، از مشکلات مالی و عاطفی گرفته تا مسائل خانوادگی و زناشویی.
برای محافظت از تمامی رابطه‌هایمان نیاز به یک سیستم ایمنی رابطه داریم؛ این سیستم ایمنی رابطه عبارت از همان سواد ارتباطی است.
پس اکنون تعریف روشن‌تری از طرز محافظت از ارتباطات شخصی و اجتماعی خود به دست آورده‌ایم.
روشن است که هدف ما در مقالات بعدی در راستای تقویت سیستم ایمنی روابط شما با دیگر انسان‌ها خواهد بود.
زمینه‌ی یادگیری درباره‌ی ارتباط
هر ارتباط، عبارت از رشته‌ای از تأثیرگذاری‌ها و تأثیرپذیری‌ها است. هر تأثیرگذاری، فرصتی برای ایجاد یک ارتباط فراهم می‌کند.
ما می‌توانیم در هر لحظه سمت و سوی ارتباط خود با دیگران را تغییر دهیم. اگر دقت کنید خواهید دید که روابط شما با دیگران زمینه‌ای برای یادگیری است، یادگیری آن نوع سواد ارتباطی که زندگی شما و دیگران را بهبود خواهد بخشید.
از سوی دیگر، یادگیری مهارت‌های ارتباطی یکی از مهم‌ترین یادگیری‌ها در بین تمام موارد لازم برای زندگی ما است.
یک نکته‌ی مهم دیگر وجود دارد که برخی از کوچ‌ها از گفتن آن به هنرجویانشان پرهیز می‌کنند چون می‌ترسند که شاید منظور آن‌ها از طرف هنرجویانشان درست درک نشود، درحالی‌که بهتر است این نکته به مخاطبان یک کوچ ارتباط گفته شود.
یادگیری سواد رابطه مانند سواد دانشگاهی نیست که شروع و پایان همیشگی‌ای داشته باشد.
شما با یادگیری سواد ارتباط ضمن اینکه تکنیک‌های خاصی را یاد خواهید گرفت، خواهید آموخت که چگونه زمینه‌ی ارتباطی خود با هر کسی را به یک دوره‌ی آموزشی رو به ترقی تبدیل کنید.
موضوع مهارت در ارتباط با انسان‌ها، موضوعی محدود و بسته نیست و هر کسی می‌تواند در این زمینه بعد از طی کردن دوره آموزشی یا کار با یک کوچ ماهر، از هر رابطه‌ای چیزی یاد بگیرد یا نکته‌ای را کشف کند که باعث رشد بیشتر خود و دیگران شود.
با اهمیت دادن به سواد رابطه و یادگیری آن، هم دیگران را بهتر درک خواهید کرد و هم دیگران شما را بهتر خواهند فهمید. این موضوع، کلید بسیاری از مشکلات ما در دنیای امروزی است که حل ناشدنی به نظر می‌رسد.
دیدگاهتان را بنویسید